شبکه چندمنظوره فيزيکال ژئودزي با تراکم 55 کيلومتر بطور كلي براي مطالعه ميدان ثقل زمين، يكي از مهمترين كميت‌هاي قابل اندازه گيري، مقدار ثقل مي‌باشد، كه در علوم مهندسي مختلف مرتبط با زمين مخصوصا در ژئودزي و ژئوفيزيك و زمين شناسي نقشي اساسي ايفا مي‌كند. در ژئودزي، شبكه‌هاي ثقل اهميت بسزائي در بررسي هاي فيزيكال ژئودزي دارند. به منظور مدلسازي ميدان ثقل زمين، محاسبه ژئوئيد دقيق بعنوان سطح مبناي ارتفاعي، محاسبه تصحيحات مربوط به اثر ميدان ثقل زمين بر ارتفاع‌هاي خام ترازيابي دقيق، محاسبه زاويه‌هاي انحراف‌هاي قائم و انحناهاي راستاهاي شاقولي، محاسبه دانسيته‌هاي داخل زمين، ...، نيازمند اطلاعات ثقل سرتاسر دنيا مي باشيم. شبكه‌هاي ثقل از ابعاد جهاني گرفته تا منطقه‌اي و ملي و محلي، چارچوبي براي يك كاسه كردن كليه اطلاعات ثقل اندازه گيري شده است. اين شبكه‌ها همچنين براي تعيين تغييرات زماني ثقل مورد استفاده قرار مي‌گيرند. شبکه‌هاي گراويتي داراي تراکم هاي مختلف هستند. فاصله ايستگاه ها در شبکه درجه صفر چند صد کيلومتر، در شبکه درجه1 چند ده کيلومتر، در شبکه درجه2 در حدود 20 کيلومتر و در شبکه درجه 3 چند کيلومتر است. شبکه درجه 3 گراويتي که از طريق گراويمتري هوايي انجام مي شود و داراي دقت در حد 5/0 ميلي گال است و هنگامي که با مشاهدات زميني به هنگام محاسبات يک کاسه شود اين دقت افزايش مي‌يابد. در محاسبات مربوط به تعيين ژئوئيد دقيق، دقت 10 ميکرو گال و در محاسبات مربوط به تعيين ارتفاعات ارتومتريک دقيق، دقت 5/0-1 ميلي گال مورد نياز است. شبکه درجه يک چند منظوره ايران در سال 1382 طراحي گرديد. اين شبکه داراي تراکم 55 کيلومتر (45-65 کيلومتر) و براي ايران شامل 700 ايستگاه است که بطور منظم در سطح ايران پراکنده شده‌اند. هدف اول در اين شبكه، انجام مشاهدات ثقل مي‌باشد كه به صورت شبكه درجه 1 ثقل خواهد بود. هدف دوم، انجام مشاهدات ترازيابي دقيق است و ضمن اينكه براي مشاهدات ثقل مورد نياز مي باشد، يك شبكه ماندگار از ايستگاههاي ترازيابي دقيق هم بوجود مي آيد. هدف سوم انجام مشاهدات GPS دقيق است كه براي مشاهدات ثقل لازم است. هدف چهارم، اندازه گيري‌هاي نجومي است كه براي تعيين امتداد بردار شتاب ثقل استفاده مي شود. براي محاسبه امتداد بردار شتاب ثقل، همچنين به موقعيت دقيق GPS نياز است.
براي احداث ايستگاههاي شبکه چند منظوره و نيز ايستگاههاي مياني (ايستگاههاي بين نزديکترين BM ترازيابي درجه 1 يا 2 و ايستگاه چندمنظوره) دستورالعمل‌هايي تهيه شده است. بمنظور دسترسي سريع، نقاط مبناي گراويتي بايستي در فرودگاه‌ها و يا در محدوده نزديک آنها انتخاب شوند. در انتخاب مكان اين نقاط بايد معيارهاي ذيل در نظر گرفته شوند: • محل ايستگاه در منطقه آرام از نظر لرزش‌هاي موردي زميني مانند لرزش‌هاي ناشي از عوامل مصنوعي نظير ترافيك بزرگراه‌ها، راه آهن و فعاليت‌هاي كارخانجات سنگين. • محل ايستگاه در زمين‌هاي سفت انتخاب شود. از انتخاب زمين‌هاي سست نظير باتلاق‌ها، نيزارها، شن‌زارها يخچال‌ها و نزديك ريشه درختان اجتناب شود. • محل ايستگاه دور از نقل و انتقال‌هاي مصنوعي يا طبيعي توده داخل زمين (از قبيل حفاري‌هاي مربوط به معادن مختلف نظير نفت، آهن و موارد ديگر) انتخاب شود. • محل ايستگاه دور از خطوط انتقال نيرو (فشار قوي) و ايستگاههاي راديويي انتخاب شود. • محل ايستگاه در زمين‌هاي مسطح انتخاب شود. از نزديكي به تغيير شيب‌هاي ناگهاني توپوگرافي و بريدگي‌هاي زميني اجتناب شود. • محل ايستگاه در زمين‌هاي آبرفتي، مسيل و زمين‌هايي كه در معرض فرسايش شديد قرار دارد انتخاب نشود. • دستيابي به محل ايستگاه در عمليات بعدي گسترش شبكه مبنا به شبكه‌هاي ديگر آسان باشد.
در شکل‌هاي ذيل مي‌توان نمايي از نحوه احداث ايستگاه‌ها و يک ايستگاه احداث شده را مشاهده کرد.
در شکل‌هاي ذيل مي‌توان نمايي از نحوه احداث ايستگاه‌ها و يک ايستگاه احداث شده را مشاهده کرد
ایستگاه چند منظوره احداث شده
ایستگاه چند منظوره در حال احداث
قرائت ثقل خطوط ايستگاههاي شبکه چند منظوره ايران توسط ثقل سنج هاي نسبي انجام ميگيرد. سازمان نقشه برداري کشور در حال حاضر 6 دستگاه گراويمتر نسبي در اختيار دارد. سه دستگاه گراويمتر نسبي CG-3M و سه دستگاه گراويمتر نسبي CG-5 هستند. اين گراويمترها ساخت کارخانه Scintrex کانادا هستند.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
